معرفی سیستم دینام استارتر

   

     معرفی سیستم دینام استارتر  در مطالب قبلی در مورد نقش دینام و ساختمان آن توضیحاتی خدمت خوانندگان عزیز ارائه کردیم. نقش اصلی دینام، شارژ باتری و تامین برق مصرفی موتور است، اما خود دینام مقداری از قدرت مفید موتور را توسط یک تسمه و متعلقات آن مصرف می‌کند. وجود اصطکاک شدید بین تسمه و پولی دینام مقدار زیادی از نیروی مفید موتور را تلف می‌کند. استهلاک دینام در مجموع بالا است و مشکلات مخصوص به خود را دارد. شل و یا سفت‌بودن تسمه مهمترین مساله برای شارژ درست دینام است. خرابی و خوردگی ذغال‌ها یا همان جاروبک‌ها، وزن زیاد خود دینام، اشغال فضای مفید موتور و افزایش مصرف سوخت از معایب این سیستم هستند. اما به علت رواج‌یافتن این سیستم در بین کمپانی‌های خودروسازی و خودروسازها مدت‌ها است از این سیستم استفاده می‌شود. ستارت نیز یک موتور الکتریکی قوی است که توسط برق باتری برای شروع به حرکت و روشن‌شدن موتور، موتور را می‌چرخاند و پس از روشن‌شدن موتور از مدار خارج می‌شود. این سیستم نیز چون سیستم دینام و شارژ باتری معایب مخصوص به خود را دارد. وزن زیاد استارت و استهلاک به شدت بالای آن می‌تواند در بسیاری از مواقع مشکل‌ساز باشد. خرابی ذغال‌های آن، عیب عمده‌ای است که پس از مدتی در استارت ایجاد می‌شود. استارت نیز همچون دینام فضای مفید موتور را اشغال می‌کند و باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود. اما پس از مدتی کارشناسان به این فکر افتادند که تمامی عیوبی که ذکر شد را برطرف کنند. پس اساس کار بر این گذاشته شد که دو سیستم مربوط با هم ادغام شوند تا هم باعث کاهش وزن خودرو شده و هم مصرف سوخت را کاهش دهند. به همین دلیل سیستم دینام استارتر ابداع و در خودروها استفاده شد. این سیستم مجموع دو سیستم دینام و سیستم استارت است. هدف از طراحی و ابداع این سیستم کاهش مصرف سوخت و ایجاد فضای مفید درون موتور است. اساس کار این سیستم بر پایه راه‌اندازی موتور و شارژ باتری و تامین برق موردنیاز خودرو است. به صورت خلاصه سیستم دینام استارتر، تلفیقی از دینام و استارت موتور است. به گونه‌ای که در مواقع روشن‌شدن موتور درست نقش یک استارت را بازی کرده و موتور را می‌چرخاند. پس از روشن‌شدن موتور، تبدیل به یک دینام یا همان ژنراتور شده و برق را ذخیره می‌کند. این سیستم در دو نوع استفاده می‌شود: نوع تسمه‌ای و نوع خطی. در نوع تسمه‌ای، سیستم درست مثل دینام از خودرو نیروی مفیدی می‌گیرد و توسط یک تسمه حرکت می‌کند. مزایای این سیستم این است که نصب و تولید آن هزینه کمی را به دنبال دارد. نصب این سیستم درست شبیه به نوع دینام جداگانه است با این تفاوت که سیستم دیگر استارتی ندارد. در این نوع وزن خودرو کاهش یافته و مصرف سوخت پایین می‌آید، همچنین فضای مفید نسبتاً مناسبی در موتور ایجاد می‌شود، ولی این نکته را باید یادآور شد در این نوع ، کمی استهلاک وجود دارد. تسمه و متعلقات آن، اصطکاک آن با پولی‌های مربوطه و غیره همگی مسائلی هستند که باز هم استهلاک ایجاد کرده و کمی باعث افزایش هزینه‌ها در دراز مدت می‌شوند. البته مهمترین مزیت این سیستم نصب بسیار راحت و کم هزینه آن است. به نحوی که تغییرات بسیار جزئی باید در خودرو به وجود آید تا سیستم راه‌اندازی شود، اما نوع دیگر سیستم دینام، استارتی یکپارچه شامل یک موتور و ژنراتور الکتریکی است که به جای فلایویل بین موتور و گیربکس نصب می‌شود. این سیستم علاوه بر مزایای سیستم دینام استارتر، مزایای بسیار دیگری هم دارد که به ذکر آنها می‌پردازیم. این سیستم به هیچ‌وجه فضای موتور را اشغال نمی‌کند و می‌تواند فضای زیادی برای سیستم‌های الکتریکی ایجاد کند. استهلاک آن به شدت پایین بوده و عمر بسیار بالایی دارد. مهمترین مزیت این سیستم قابلیت بازیابی نیروی ترمز است. در هنگام ترمزگیری این سیستم از چرخش موتور استفاده کرده و یک یا چند پیل سوختی را شارژ می‌کند. در هنگام ترمزگیری نیروی چرخشی موتور در حال تلف‌شدن است. این نیرو به حدی است که در بسیاری از مواقع می‌تواند باعث کمک‌کردن خودرو در شروع به حرکت باشد. شاید می‌توان گفت این سیستم شبیه یک ژنراتور عمل می‌کند و برق خودرو را در بسیاری از مواقع تامین می‌کند. بیشترین کاربرد این سیستم در خودروهای هیبریدی است. این خودروها که مصرف سوخت بسیار کمی دارند از پیل‌های سوختی قوی برای تامین برق خودرو استفاده می‌کنند. اما برای شارژ این پیل‌ها احتیاج به یک ژنراتور قوی است که می‌تواند علاوه بر اشغال فضای موتور باعث افزایش مصرف سوخت نیز شود. این سیستم می‌تواند جایگزین این ژنراتور شود و به راحتی شارژ باتری‌ها را به عهده بگیرد. نحوه کار این سیستم به صورتی است که در مواقعی که خودرو ایستاده است و در حالت سکون قرار دارد می‌تواند تمامی مدارات برقی را روشن نگه دارد و حتی برق موردنیاز سیستم‌های پرمصرفی چون کولر، بخاری و حتی تمامی چراغ‌ها را تامین کند. دور آرام موتور، حالتی است که بیشترین آلودگی محیط‌زیست را دارد، در این وضعیت بیشترین میزان تولید CO و HC وجود دارد، پس اگر بتوان در این حالت موتور را خاموش کرد، می‌توان از آلودگی محیط‌زیست نیز جلوگیری کرد. کار این سیستم نیز درست به همین شکل است. در این‌گونه مواقع موتور را خاموش کرده و تمامی مدارات برقی را روشن نگه می‌دارد. با فشردن پدال گاز به راحتی موتور بنزینی را روشن می‌کند و بدون کوچکترین تاخیر خودرو شروع به حرکت می‌کند، این سیستم از نیروی مفید موتور برای این اعمال استفاده نمی‌کند، بلکه از نیروی ترمز در مواقع تلف‌شدن نیرو، این کار را انجام داده و انرژی را ذخیره می‌کند. با استفاده از این سیستم و تلفیق آن با پیل‌های سوختی می‌توان مصرف سوخت و آلودگی محیط را به شدت کاهش داد. البته می‌توان از این سیستم فقط به عنوان یک دینام استارتر استفاده کرد. البته باید گفت این سیستم معایبی نیز دارد. هزینه نسبتاً زیاد در تولید و احتیاج به تغییر فضای موتور از معایب این سیستم است. همچنین تعمیر و نگهداری آن نیز مشکل است و هزینه گزافی به دنبال دارد. از آنجایی که طراحی این مجموعه به گونه‌ای است که استهلاک بسیار پایینی دارد، می‌توان گفت هزینه تعمیر و نگهداری آن بسیار پایین است. همچنین صرفه‌جویی در مصرف سوخت و آلودگی کم محیط‌زیست می‌تواند هزینه تولید آن را توجیه کند. جنرال‌موتورز از اولین کمپانی‌هایی بود که از این سیستم در خودروهای شورولت سیلورادو و سییرا استفاده کرد. امروزه این سیستم‌ها کاملاً عادی شده و نصب آنها روی خودروهای تولید انبوه در کمپانی‌های مختلف تبدیل به امری بدیهی شده است. امید است تا روزی محصولات تولید داخل نیز از این سیستم‌ها استفاده کرده و کیفیت بالایی در ساخت و خدمات پس از فروش داشته باشند.